در این مقاله خواهید خواند: 

تعاريف، تاريخچه و مفاهيم تكنولوژي آموزشي

تعاريف تكنولوژي آموزشي براي شناخت دقيق تعريف و قلمرو تكنولوژي آموزشي ريشه يابي معنا و مفهوم كلمه «تكنولوژي» ضروري مي نمايد. اين واژه از كلمه «تكنولوژيا» گرفته شده است. معناي آن در يونان باستان انجام دادن يك هنر يا حرفه بوده است. بخش اول اين كلمه (techne) تلفيقي از معناي يك هنر و يك تكنيك مشتمل بر دانش مربوط به اصول و توانايي دستيابي به نتايج مورد نظر است.

به عبارت ديگر تكنيك به معناي مهارتهاي عملي شامل دانستن و انجام دادن است. كلمه (Logos) نيز به معناي استدلال، تبيين، اصل و ارائه دليل است. بنابراين تكنولوژي به معناي به كارگيري مستدل يا منطقي دانش خواهد بود (فردانش، 1378). به عبارتي به تبديل دانش از مرحله پديده ها يا تبديل كشف روابط جديد ميان پديده ها، تكنولوژي گفته مي شود كه در آن از نتايج و يافته هاي علمي استفاده مي شود.

لغتنامه لاتين وبستر نيز در تعريف واژه تكنولوژي اين توضيح را مي دهد: «كاربرد دانش براي مقاصد علمي»

از واژه «آموزش»، تعاريف متعددي به عمل آمده است كه به برخي از آنها اشاره مي گردد:

آموزش، از نظر لغوي به معني انتقال دانش است. از نظر «دوبوا» آموزش، به معني مرتب كردن و منظم ساختن دقيق محيط فراگير به منظور دستيالي به نتايج مورد نظر در وضعيت هاي مشخص مي باشد. آلن گانيه آموزش را روند حل مسائل مي ناميد كه هدف از آن تسهيل يادگيري فراگيران است و معلم مسؤل آموز تلقي مي گردد. وي اصطلاح تدابير آموزشي را در اين زمينه بكار مي برد كه منظور از آن تصميمات واعمالي است كه معلم به منظور تسهيل يادگيري شاگرد از مواد آموزشي اتخاذ مي كند. هدف از آموزش دستيابي هر چه بيشتر فراگير به اهداف آموزشي است و آموزش موفق، آموزشي است كه مبتني بر خط زنجيره اي «طراحي، اجرا و ارزشيابي» مي باشد.

دكتر فردانش نيز آموزش را چنين تعريف كرده است؛ «مجموعه تصميمات و اقداماتي كه يكي پس از ديگري اتخاذ مي شود يا انجام مي گيرد و هدف آن دستياي هر چه بيشتر فراگير به اهداف آموزشي است» (همان ص 14).

اكنون به تعاريف « تكنولوژي آموزشي» مي پردازيم.

در مورد تكنولوژي آموزشي نيز تعاريف گوناگوني ارائه شده است كه هر كدام با توجه به سير تكويني و نوع رويكردهاي اين رشته تدوين يافته اند.

در بدو پيداي و گسترش تكنولوژي آموزشي آن را عبارت از: يك سلسله از فعاليتهاي نظام مند مي دانستند كه ماشين، مواد و تكنيك را براي رسيدن به اهداف آموزشي به يكديگر نزديك كند (شيخيان، 1353).

تعريفي كه كميته ويژه تكنولوژي در آكادمي ملي مهندسي آمريكا از تكنولوژي آموزشي مي كند، عبارت است از؛ «مجموعه اي از معلومات ناشي از كاربرد علوم آموزي و يادگيري در دنياي واقعي كلاس درس، همراه با ابزار و روشهايي كه كار بردن علوم ذكر شده را تسهيل مي نمايد (علي آبادي، 1379).

تعريف جيمز براون از تكنولوژي آموزشي كه مورد پذيرش عده كثيري از صاحبنظران است، عبارت است از: « طراحي، اجرا و ارزشيابي نظام مند كل فرايند ياددهي – يادگيري بر اساس هدفهاي مشخص و نتايج تحقيقات در زمينه هاي يادگيري انساني و ارتباطات و همچنين به كار گرفتن مجموعه اي از منابع انساني و غيرانساني به منظور ايجاد آموزش مؤثرتر، عميق تر و پايدار.» (احديان،1379).